საზოგადოება

სახალხო დამცველი საქალაქო სასამართლოსა და რუსთაველის გამზირზე 2 სექტემბერს გამართული პროტესტის დროს განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს

სახალხო დამცველი, ლევან იოსელიანი თბილისის საქალაქო სასამართლოსა და რუსთაველის გამზირზე გამართული პროტესტის დროს გუშინ განვითარებულ მოვლენებს ეხმიანება და აღნიშნულთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს.

როგორც ომბუდსმენის აპარატის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშია აღნიშნული, სახალხო დამცველის რწმუნებულებმა რუსთაველის გამზირზე ადმინისტრაციული წესით დაკავებული 11 პირი მოინახულეს, რომლებმაც პოლიციის მხრიდან შესაძლო ძალის გადამეტების, სიტყვიერი შეურაცხყოფის და არასათანადო მოპყრობის შესახებ განაცხადეს.

სახალხო დამცველის განმარტებით, რამდენიმე მათგანს სხეულზე აღენიშნებოდა შეშუპებები, სიწითლეები და სისხლნაჟღენთები.

„როგორც საზოგადოებისთვის არის ცნობილი, წლების განმავლობაში სახალხო დამცველი მიუთითებდა სამართალდამცავი ორგანოების არასწორ პრაქტიკაზე, რა დროსაც ნარკოდანაშაულის ბრალდებით დაკავებულთა პირადი ჩხრეკა ნეიტრალური მტკიცებულებების შექმნისა და მათი მოპოვების მცდელობის გარეშე ტარდებოდა. მიმდინარე პერიოდში სახალხო დამცველის მიერ, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული პირების საქმეების შესწავლის შედეგად გამოიკვეთა, რომ გამოძიებას არ უცდია მოეპოვებინა ნეიტრალური მტკიცებულებები, რაც დაადასტურებდა პირადი ჩხრეკისა და დაკავების გარემოებების შესახებ პოლიციელების ჩვენებებში აღწერილ ვითარებას, მათ შორის, ბრალდებულის და მოწმის მიერ მოწოდებულ განსხვავებულ ინფორმაციას. სახალხო დამცველის შეფასებით, პოლიციის თანამშრომლების მხრიდან დამკვიდრებული ეს არასწორი პრაქტიკა, ეწინააღმდეგება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილ სტანდარტებს, ასევე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკას.

აღნიშნული საკითხის პრობლემურობისა და მნიშვნელობის გათვალისწინებით, სახალხო დამცველმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს გიორგი ახობაძის, თევდორე აბრამოვის და ნიკოლოზ კაციას სისხლის სამართლის საქმეებთან დაკავშირებით სასამართლოს მეგობრის (Amicus Curiae) მოსაზრებები წარუდგინა. აღსანიშნავია, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლომ ორი ბრალდებულის მიმართ უკვე გამოიტანა გამამართლებელი განაჩენი.

უფლებამოსილების ფარგლებში სახალხო დამცველს აქვს წვდომა დასრულებულ სისხლის სამართლის საქმეთა მასალაზე, შესაბამისად, საქართველოს სახალხო დამცველი საკუთარი ინიციატივის თუ დაინტერესებული პირების მომართვის საფუძველზე კვლავ განაგრძობს თბილისის საქალაქო სასამართლოში დასრულებული ან მიმდინარე სხვა სისხლის სამართლის საქმეთა შეფასებას და შეისწავლის საქართველოს კანონმდებლობით გარანტირებული საპროცესო უფლებების დარღვევის ფაქტებს.

ამასთან, გასული ღამის განმავლობაში, სახალხო დამცველის რწმუნებულებმა რუსთაველის გამზირზე ადმინისტრაციული წესით დაკავებული 11 პირი მოინახულეს.

დაკავებულებმა პოლიციის მხრიდან შესაძლო ძალის გადამეტების, სიტყვიერი შეურაცხყოფის და არასათანადო მოპყრობის შესახებ განაცხადეს. რამდენიმე მათგანს სხეულზე აღენიშნებოდა ხილული დაზიანებები, ძირითადად, შეშუპებები, სიწითლეები და სისხლნაჟღენთები კიდურებზე. სახალხო დამცველის რწმუნებულები ამ წუთებშიც აგრძელებენ ვიზიტებს დაკავებულთა მონახულების მიზნით. სახალხო დამცველის არასათანადო მოპყრობის ფაქტებზე განახორციელებს შესაბამის სამართლებრივი რეაგირებას და გააგრძელებს მიმდინარე სამართალწარმოების მონიტორინგს.

გარდა ამისა, სახალხო დამცველი ყურადღებას გაამახვილებს პოლიციელთა მხრიდან დაკავების დროს პროტესტის მონაწილეთა მიმართ უხეშ დამოკიდებულებასა და ძალის გამოყენებაზე და კიდევ ერთხელ შეახსენებს სამართალდამცავ ორგანოებს, რომ საპოლიციო მოქმედებების განხორციელების დროს გამოყენებული ძალა უნდა იყოს პროპორციული და აუცილებელი. აღნიშნულ საკითხზე სახალხო დამცველი, დამატებითი შესწავლის შემდეგ, მოახდენს შესაბამის რეაგირებას.

საგულისხმოა, რომ შესაბამისი ღონისძიებების გატარებისას პროპორციული ძალის გამოყენების საკითხი ასევე პრობლემურია საერთო სასამართლოების შენობებში, სადაც შესაძლოა, მანდატურთა მხრიდან ადგილი ჰქონდეს მოქალაქეთა მიმართ უფლებამოსილების გადამეტებას. აპარატი დამატებითი შესწავლისა და მანდატის ფარგლებში შეფასების შემდეგ ამ საკითხზეც მოახდენს რეაგირებას.

საქართველოს სახალხო დამცველი ეხმიანება სოციალური ქსელებისა და მედია პლატფორმების მეშვეობით, მათ შორის, პოლიტიკოსებისა და საჯარო პირების მიერ აქციის ერთ-ერთი მონაწილის (სავარაუდო ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე მოქალაქის) შესახებ გავრცელებულ ინფორმაციას. ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაციის ამ ფორმით გავრცელება უხეშად არღვევს პირის განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემების დაცვის უფლებას და ხელყოფს ადამიანის ღირსებას. ამასთან, აძლიერებს ფსიქიკური ჯანმრთელობის მიმართ არსებულ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებს და ახალისებს დისკრიმინაციას.

საქართველოს სახალხო დამცველი კიდევ ერთხელ მოუწოდებს პოლიტიკოსებს, საჯარო პირებსა თუ მედია საშუალებებს, არ დაუშვან ფსიქიკური ჯანმრთელობის ნიშნით პირთა არათანასწორ პირობებში ჩაყენება და თავი შეიკავონ სტიგმის გამაძლიერებელი განცხადებების გავრცელებისგან.

სახალხო დამცველი ასევე ეხმიანება ბოლო პერიოდში სხვადასხვა საჯარო პირის, მათ შორის, ქალბატონ სალომე ზურაბიშვილის განცხადებებს, რომელიც არის დეზინფორმაციული ხასიათის, მიზნად ისახავს სახალხო დამცველის ინსტიტუტის საქმიანი რეპუტაციის შელახვას, ინსტიტუტის მიმართ უნდობლობის გაზრდას და აზიანებს ადამიანის უფლებების დაცვის პროცესს. სახალხო დამცველი შეახსენებს ყველას რომ ის არის კონსტიტუციური და დამოუკიდებელი ინსტიტუტი, რომელიც ყოველგვარი ჩარევის გარეშე დამოუკიდებლად ზედამხედველობს და აფასებს მოვლენებს და შესაბამისი ფორმით ახდენს საზოგადოების ინფორმირებას“,-აღნიშნულია სახალხო დამცველის განცხადებაში.