საზოგადოება

EMC და სიფა ერთობლივი კვლევის „საგამოძიებო სისტემის ანალიზის“ პრეზენტაციას მართავენ

„ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი“ (EMC) და „საქართველოს იურიდიული ფირმების ასოციაცია“ (სიფა) მართავენ ერთობლივი კვლევის პრეზენტაციას - „საგამოძიებო სისტემის ანალიზი“. კვლევაში შესწავლილია საგამოძიებო უწყებების ინსტიტუციური მოწყობა, გამოძიების პროცესში გამომძიებლის დამოუკიდებლობის ხარისხი, ინდივიდუალური გამომძიებლების კვალიფიკაციისა და მომზადების დონე, პროკურორის როლი და გამოძიების ობიექტურობისა და მიუკერძოებლობის საკითხები.

როგორც კვლევის ავტორები აცხადებენ, კვლევის ფარგლებში დამუშავდა რელევანტური ნორმატიული ბაზა, სხვა ქვეყნების სამართლებრივი სისტემები და გამოცდილება, აგრეთვე საქართველოში პრაქტიკის კუთხით არსებული ვითარება. პროექტის გუნდს კვლევის სრულყოფილად განხორციელებაში აგრეთვე ეხმარებოდნენ საერთაშორისო და ადგილობრივი ექსპერტები. დაახლოებით ერთ წლიანი კვლევის შედეგად, საგამოძიებო სისტემაში გამოიკვეთა შემდეგი გამოწვევები და პრობლემები:

კანონმდებლობა არასაკმარისად მიჯნავს ერთმანეთისგან საგამოძიებო და საპროკურორო ფუნქციებს;

კანონმდებლობით გამომძიებლისთვის და პროკურორისთვის მინიჭებული სტატუსები არის ბუნდოვანი და წინააღმდეგობრივი;

პრაქტიკაში კვლავაც არსებობს ე.წ. წინასაგამოძიებო მოკვლევის ეტაპი, რომლის ფარგლებშიც არსებული საპროცესო სტანდარტების უგულებელყოფით მიმდინარეობს საქმისთვის მნიშვნელოვანი გარემოებების შესწავლა;

დანაშაულის სტატისტიკა არამართლზომიერ გავლენას ახდენს დანაშაულის რეგისტრაციასა და გამოძიების დაწყებაზე;

გამოძიების პროცესში, გამომძიებელი სრულად არის დამოკიდებული საქმის პროკურორზე და მის მითითებებზე;

პროკურორები სარგებლობენ ფართო უფლებამოსილებით, მოახდინონ გავლენა გამოძიების პროცესზე და მისცენ მას კონკრეტული მიმართულებები, ან უშუალოდ აწარმოონ გამოძიება სრული მოცულობით;

მთავარ პროკურორს უფლება აქვს, ქვემდებარეობის წესების უგულებელყოფით საქმე ერთ უწყებას ჩამოართვას და გამოსაძიებლად გადასცეს მეორეს;

ზოგიერთ საგამოძიებო უწყებაში გამომძიებლის სამსახურში აყვანის წესები არის ხარვეზული, აგრეთვე არ არსებობს გამომძიებლად მუშაობის ერთიანი სავალდებულო პროფესიული მოთხოვნები, რაც განაპირობებს გამოძიების ხარისხის პრობლემებს.

კვლევის ავტორები ასევე წარმოადგენენ საკუთარ ხედვას საგამოძიებო სისტემის ფუნდამენტურ ცვლილებასთან დაკავშირებით. კვლევაშია განხილულია ის ნაბიჯები, რომლის გადადგმაც აუცილებელია დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი გამოძიების ჩატარებისთვის.

კვლევის პრეზენტაციას დაესწრებიან სამართალდამცავი უწყებების წარმომადგენლები, საპარლამენტო და სასამართლო ხელისუფლების წარმომადგენლები, სახალხო დამცველის ოფისი, საერთაშორისო ორგანიზაციების და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები.